Pocztówki z Jury

Pocztówki z Jury Krakowsko-Częstochowskiej

Loty nad Jurą Krakowsko-Częstochowską dostarczają wielu wrażeń zarówno dla miłośników latania jak i dla miłośników historii. Krajobrazy i osadzone w nich średniowieczne zamki, niestety w większości ich ruiny, przypominają wiele dramatycznych wydarzeń z naszej przeszłości. Są także wdzięcznym tematem dla fotografów. Poniższe zdjęcia wykonali piloci naszego klubu.

Na Szlaku Orlich Gniazd
Szlak Orlich Gniazd to połączony system średniowiecznych zamków królewskich i prywatnych oraz strażnic strzegących granicy Królestwa Polskiego. Większość z tych budowli powstała na wzniesieniach oraz trudno dostępnych wapiennych skałach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej w okresie panowania Kazimierza Wielkiego. Warownie te były często usytuowane tak, by były w polu wzajemnego widzenia. Przykładem są zamki Mirów i Bobolice - miejsca obrośnięte licznymi legendami i prawdziwymi historiami. Zdjęcie pokazuje, że obie budowle były w dużej bliskości i kontakcie wzrokowym, dlatego też bardzo ściśle związane były ze sobą ich losy.

Zamek Ogrodzieniec o zachodzie słońca
Jego budowę na Górze Zamkowej, najwyższym wzniesieniu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, zainicjował Kazimierz Wielki, choć budowle obronne były wzniesione tutaj jeszcze za Bolesława Krzywosustego. Zostały one jednak zniszczone przez najazd tatarski w 1241 r. Ukończony zamek przechodził w późniejszych wiekach z rąk do rąk różnych władców i magnatów, doświadczając też rozmaitych najazdów, pożarów i plądrowań. Stopniowo osiągnął stan ruin, lecz w powojennej Polsce proces rujnowania zamku zatrzymano i ma on w obecnych czasach formę tzw. trwałej ruiny, zwiedzanej licznie przez turystów. Znany jest z licznych legend oraz użyczany był do filmów takich jak Janosik, Zemsta w reż. A. Wajdy czy Rycerz L. Majewskiego, a także wideoklipów np. Live After Death zespołu Iron Maiden.

Ruiny zamku w Olsztynie k. Częstochowy
Zamek ten, jak większość tego typu budowli Jury Krakowsko-Częstochowskiej, pochodzi z okresu panowania Kazimierza Wielkiego, choć budowę rozpoczęto jeszcze za życia jego ojca Władysława Łokietka. Później jako zamek królewski był własnością Władysława Jagiełły. W XVI wieku budowla przybrała mniej gotycko-obronny a bardziej renesansowy charakter, stąd nie była w stanie oprzeć się licznym najazdom m. in. w czasie szwedzkiego potopu. Dziś pozostałości tego zamku są licznie odwiedzane przez turystów oraz mieszkańców Częstochowy i okolic. W latach 70-tych wzgórza zamkowe były miejscem narodzin polskiego lotniarstwa.

Zamek w Pieskowej Skale to prawdziwa perełka architektoniczna, położona w Ojcowskim Parku Narodowym. Jednocześnie to jeden z najlepiej zachowanych zamków na Szlaku Orlich Gniazd. Budowla powstała jako ogniwo w łańcuchu fortyfikacyjnym, chroniącym szlak handlowy z Krakowa na Śląsk. Pierwsze wzmianki o tej warowni pochodzą z 1315 roku. Burzliwe dzieje w czasie potopu szwedzkiego i XIX-wiecznych powstań były powodem wielu zniszczeń, lecz na początku XX wieku zamek został odrestaurowany i przekształcony w pensjonat. Utworzono tu także muzeum archeologiczno-przyrodnicze. Po wojnie, od 1949 roku prowadzono tu prace konserwatorskie przywracające autentyczne cechy architektury renesansowej. Nieopodal zamku słynna maczuga Herkulesa - wapienny ostaniec o wysokości 25 m.

Bobolice, czy to już kompleks zamkowy?
Zamek w Bobolicach trudno nazwać ruiną. To w nim podjęto największą ilość prac, w wyniku których twierdza zbudowana za czasów Kazimierza Wielkiego odzyskała wiele z dawnej świetności. A o tym, w jakiej była ruinie, zwłaszcza po szwedzkim potopie, świadczy fakt, że król Jan III Sobieski zatrzymawszy się tu idąc na Wiedeń, nie nocował na zamku, a w namiocie. I choć zwolennicy wierności architektonicznej zarzucają obecnym właścicielom zbyt wiele odstępstw od oryginału, to zamek przyciąga wielu turystów zarówno swym wyglądem zewnętrznym, wieloma komnatami z wyposażeniem, jak i przyzamkową bazą turystyczną.

Ruiny zamku w Mirowie
Na początku XIV wieku w miejscu późniejszego zamku istniały drewniano-ziemne zabudowania obronne. Budowla kamienna powstała jak wiele innych "Orlich Gniazd" za panowania Kazimierza Wielkiego i podlegała militarnie pobliskiemu zamkowi w Bobolicach. Zamek istotnie ucierpiał w czasie potopu szwedzkiego, a dzieło zniszczenia dopełniło się wraz z końcem Rzeczpospolitej tuż przed II rozbiorem, kiedy opuścili go dotychczasowi mieszkańcy, a materiał budowlany zamku posłużył miejscowej ludności. Ze względu na zły stan murów zamek obecnie nie jest udostępniony do zwiedzania.

Zamek Rabsztyn
Leżący nieopodal Olkusza zamek Rabsztyn wywodzi się z XIII-wiecznej drewnianej budowli, której początki kryją wiele tajemnic. Wiek XIV za panowania Kazimierza Wielkiego to okres przebudowy na konstrukcję murowaną, wiek XV był już dla zamku okresem rosnącego znaczenia, gdy przebywali na nim królowie polscy, jak Władysław Jagiełło i jego syn Władysław Warneńczyk, a w wieku XVI Henryk Walezy. W tym czasie zamek przeżywał okres świetności, lecz podobnie jak wiele zamków jurajskich został spalony w 1657 roku przez wycofujące się wojska szwedzkie.

Smoleń
Ruiny tego zamku znajdują się we wschodniej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Jego historia sięga roku 1300, kiedy to na tych terenach toczyły się walki Władysława Łokietka z Wacławem II - królem Czech. Na wyzwolonych przez Łokietka obszarach stawiano początkowo drewniane strażnice, które potem umożliwiały budowę większych obiektów obronnych. Zamek był w czasach panowania Władysława Jagiełły własnością jego trzeciej żony Elżbiety Granowskiej. Zniszczony przez Szwedów w 1656 roku i Austriaków po III rozbiorze Polski był później kilkakrotnie odbudowywany.

Zamek Tenczyn
Pierwsze wzmianki o tym miejscu pochodzą z czasów Władysława Łokietka, który przybył tu z oddziałem rycerstwa w 1308 roku. Budowę zamku podjął wojewoda krakowski, a kontynuowali jego następcy - ród Tęczyńskich. Z XV wieku pochodzą wzmianki o więzieniu tu przez Władysława Jagiełłę najmożniejszych Krzyżaków wziętych do niewoli w bitwie pod Grunwaldem. W czasach odrodzenia gościli na tęczyńskim zamku m.in. Mikołaj Rej i Jan Kochanowski. Szwedzi zniszczyli zamek w 1655 roku, spodziewając się tu odnaleźć skarb państwowy Rzeczpospolitej. Obecnie nie jest udostępniony do zwiedzania, a jedynie wykorzystywany był do kręcenia filmów m.in. w serialu "Czarne chmury".

Zamek Lipowiec
Miejsce to uwiecznił w swych kronikach Jan Długosz, opisując jego dzieje od XIII wieku. Budowla była częścią majątku biskupstwa krakowskiego. W walkach o panowanie Piastów na tych terenach włodarze zamku opowiedzieli się po stronie czeskiego króla Wacława II, a przeciwko Władysławowi Łokietkowi. Z zamku Lipowiec przez wiele lat prowadzono działania przeciwko polskiemu rycerstwu i kupcom przemierzającym pobliskie szlaki handlowe, aż koronacja Łokietka w 1320 r. położyła kres tym praktykom. W czasie potopu szwedzkiego zamek został zniszczony. Obecnie ma status zabezpieczonej ruiny.

Ruiny zamku w Siewierzu
Księstwo Siewierskie istniało od 1341 roku do 1815 roku. Formalnie niezależne od Rzeczypospolitej umiejętnie kształtowało dobrosąsiedzkie stosunki z Polską, Czechami i Niemcami. Najsilniejsze wpływy w księstwie posiadali biskupi krakowscy, jednakże księstwo nie przyjęło prawa polskiego, a stosowano tu własną jurysdykcję, znaną wówczas ze swej surowości. Pośród rozmaitej maści przestępców rozpowszechnione było powiedzenie: "Łup, kradnij, zabijaj, ale Siewierz omijaj". Zamek niniejszy był przez kilka wieków siedzibą władców Księstwa Siewierskiego, jednakże zniszczony w czasie szwedzkiego potopu i opuszczony przez ostatnich mieszkańców na początku XIX wieku popadł w ruinę.

Gród na górze Birów
Zrekonstruowany gród obronny na górze Birów nieopodal ogrodzienieckiego zamku budzi nie mniejsze kontrowersje niż odbudowa zamku Bobolice. Archeolodzy są zgodni co do faktu, że zamieszkiwali tutaj Słowianie, prawdopodobnie od VIII wieku do pierwszej połowy XIV wieku, kiedy to walki między Władysławem Łokietkiem a Wacławem II przyczyniły się do licznych zniszczeń i ucieczki mieszkańców grodu. Rekonstrukcja ze środków samorządu lokalnego wprawdzie nie zadawala koneserów śreniowiecza, ale przyciąga turystów ze względu na piękne krajobrazy i widok na zamek Ogrodzieniec.

powrót do strony "Fotografia"
powrót do strony głównej